Awaria hamulców podczas jazdy to jedna z najbardziej niebezpiecznych sytuacji, jakie mogą spotkać kierowcę na drodze. Chociaż zdarza się rzadko, jej skutki mogą być poważne, dlatego warto wiedzieć, jak zachować zimną krew i skutecznie zatrzymać pojazd w razie nagłego problemu. Podpowiadamy, jak bezpiecznie zareagować i czego absolutnie nie robić.
Jak rozpoznać awarię hamulców podczas jazdy?
Awaria hamulców może zdarzyć się nagle, dlatego tak ważne jest, aby rozpoznać jej typowe objawy i umieć je szybko rozpoznać. Pierwszym niepokojącym sygnałem może być odczuwalny spadek skuteczności hamowania – auto nie zwalnia mimo naciskania pedału hamulca. Czasem pedał wpada „w podłogę” bez oporu, co może świadczyć o braku płynu hamulcowego lub poważnym problemie z układem hydraulicznym. Z kolei, twardy pedał hamulca, który trudno wcisnąć, może oznaczać awarię wspomagania hamulców.
Do innych objawów należą nietypowe dźwięki, takie jak piszczenie, tarcie lub metaliczne zgrzyty, które mogą wskazywać na zużyte klocki lub tarcze hamulcowe. Jeśli samochód ściąga na jedną stronę podczas hamowania, może to sugerować nierówną pracę hamulców. Uwagę powinny też zwrócić pulsacje pedału (poza przypadkami, gdy działa ABS), niepokojący zapach spalenizny czy zapalenie się kontrolki hamulców na desce rozdzielczej.
Każdy z tych objawów wymaga natychmiastowej reakcji i ostrożności, bo oznacza, że układ hamulcowy nie działa prawidłowo.
Co zrobić, gdy hamulce przestają działać?
Jeśli podczas jazdy zauważycie, że hamulce przestały działać nie wpadajcie w panikę, tylko działajcie szybko i zdecydowanie. Pierwszym krokiem powinno być wielokrotne, mocne pompowanie pedału hamulca – w wielu przypadkach pozwala to odzyskać ciśnienie w układzie hydraulicznym, zwłaszcza jeśli doszło do chwilowej awarii.
Jeśli to nie pomaga, należy stopniowo redukować biegi, aby wykorzystać hamowanie silnikiem – w pojazdach z manualną skrzynią można to zrobić ręcznie, w automacie można przełączyć na tryb ręczny lub „L” / „B”, jeśli jest dostępny. Równocześnie należy ostrożnie, ale stanowczo zaciągać hamulec ręczny (postojowy) – najlepiej pulsacyjnie, by nie zablokować kół, co mogłoby doprowadzić do poślizgu.
W miarę możliwości szukajcie bezpiecznego miejsca do zatrzymania się – np. pas awaryjny, zatoczka, pobocze. Jeśli jesteście na autostradzie lub drodze szybkiego ruchu, włączcie światła awaryjne, użyjcie klaksonu i kierujcie się ku barierkom energochłonnym lub pasowi awaryjnemu.
Po zatrzymaniu – nie próbujcie kontynuować jazdy. Zadzwońcie po pomoc drogową i zadbajcie o odpowiednie oznaczenie miejsca postoju (trójkąt ostrzegawczy, kamizelka odblaskowa).
Awaria hamulców przy dużej prędkości – jak się bezpiecznie zatrzymać?
Nie da się ukryć, że to jedna z najbardziej niebezpiecznych sytuacji na drodze, ale można ją opanować przy zachowaniu zimnej krwi i właściwej reakcji. Tak, jak w przypadku każdej awarii układu hamulcowego, najważniejsze jest zredukowanie prędkości w możliwie najbezpieczniejszy sposób.
W tej sytuacji trzeba jednak działać zdecydowanie i jednocześnie z wyczuciem. Warto utrzymywać pełną kontrolę nad torem jazdy, unikać gwałtownych manewrów i stopniowo sprowadzać pojazd na pas awaryjny lub pobocze. Ważne jest również natychmiastowe ostrzeganie innych uczestników ruchu – światłami awaryjnymi, a jeśli to możliwe, także sygnałami dźwiękowymi.
W sytuacjach skrajnych, kiedy wytracenie prędkości tradycyjnymi metodami nie przynosi efektu, można rozważyć wykorzystanie elementów otoczenia – jak wzniesienia czy miękkie pobocze – by bezpiecznie zatrzymać auto.
Czego absolutnie nie robić przy niesprawnych hamulcach?
Gdy hamulce przestają działać, absolutnie nie wolno wpadać w panikę i wykonywać gwałtownych manewrów – to najkrótsza droga do utraty kontroli nad pojazdem. Nie należy też wyłączać silnika, bo odetniecie wspomaganie kierownicy i hamulców hydraulicznych, co tylko pogorszy sytuację.
Nigdy nie zaciągajcie gwałtownie hamulca ręcznego, zwłaszcza przy dużej prędkości – to może doprowadzić do zablokowania kół i wpadnięcia w poślizg.
Nie próbujcie również nagłego zjeżdżania z drogi bez upewnienia się, że możecie to zrobić bezpiecznie, ani nie wysiadajcie z pojazdu na pasie ruchu – zagrożenie może być jeszcze większe. Zachowajcie spokój, sygnalizujcie awarię i stopniowo wytracajcie prędkość zgodnie z zasadami, które opisaliśmy wcześniej.
Gdzie szukać pomocy po awaryjnym zatrzymaniu pojazdu?
Najważniejsze to zadbać o swoje bezpieczeństwo i właściwie zorganizować dalsze działania. Po zatrzymaniu auta w odpowiednim miejscu (np. na poboczu czy pasie awaryjnym), włączcie światła awaryjne, załóżcie kamizelkę odblaskową i ustawcie trójkąt ostrzegawczy w odpowiedniej odległości (100 m na autostradzie lub ekspresówce, 30–50 m na drogach pozamiejskich, 1 m za autem w mieście).
Pomoc drogowa to pierwsze miejsce, gdzie warto się zwrócić – możecie ją wezwać przez aplikację Yanosik lub tradycyjnie, dzwoniąc bezpośrednio do danej firmy. Jeśli posiadacie pakiet assistance, sprawdźcie jego warunki – wiele polis zapewnia holowanie, auto zastępcze lub wsparcie na miejscu. W razie potrzeby, można także skontaktować się z ubezpieczycielem lub wezwać pomoc przez infolinię producenta auta, jeśli pojazd objęty jest programem serwisowym.
Warto też pamiętać, że w niektórych sytuacjach możecie poprosić o pomoc innych kierowców – choć zawsze najlepiej korzystać ze sprawdzonego i profesjonalnego wsparcia.
Czy za awarię hamulców grozi mandat? Co mówią przepisy?
Tak, za niesprawne hamulce w samochodzie może grozić mandat, a nawet zatrzymanie dowodu rejestracyjnego. Przepisy jednoznacznie nakładają na kierowców obowiązek dbania o stan techniczny pojazdu, a układ hamulcowy jest jednym z najważniejszych elementów wpływających na bezpieczeństwo.
Ustawa Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. 1997 nr 98 poz. 602, z późn. zm.):
Pojazd uczestniczący w ruchu ma być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego:
1) nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu, nie naruszało porządku ruchu na drodze i nie narażało kogokolwiek na szkodę;
5) zapewniało dostateczne pole widzenia kierowcy oraz łatwe, wygodne i pewne posługiwanie się urządzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i oświetlenia drogi przy równoczesnym jej obserwowaniu;
Jeśli pojazd nie spełnia tych wymagań, policjant ma prawo zatrzymać dowód rejestracyjny i zakazać dalszej jazdy.
Kodeks wykroczeń (Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114, z późn. zm.):
Uczestnik ruchu lub inna osoba znajdująca się na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, a także właściciel lub posiadacz pojazdu, który wykracza przeciwko innym przepisom ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym lub przepisom wydanym na jej podstawie, podlega karze grzywny do 3000 złotych albo karze nagany.
§ 1 Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny.
§ 1a. Jeżeli następstwem wykroczenia, o którym mowa w § 1, jest spowodowanie naruszenia czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia innej osoby, sprawca podlega karze grzywny w wysokości nie niższej niż 1500 złotych.
§ 2. Kto dopuszcza się wykroczenia określonego w § 1, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny w wysokości nie niższej niż 2500 złotych.
§ 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 przez osobę prowadzącą pojazd można orzec zakaz prowadzenia pojazdów.
Przeglądy techniczne i objawy zużycia hamulców – na co zwracać uwagę?
Regularne przeglądy techniczne i kontrola stanu hamulców to podstawa bezpiecznej jazdy. Układ hamulcowy, ze względu na swoje znaczenie, powinien być sprawdzany nie tylko podczas obowiązkowego badania technicznego, ale także cyklicznie w warsztacie – najlepiej co 10–15 tys. km lub raz w roku, w zależności od stylu jazdy i warunków eksploatacji pojazdu.
Piszczenie lub zgrzytanie podczas hamowania może wskazywać na zużyte klocki lub uszkodzone tarcze.
Miękki pedał hamulca lub jego „wpadanie” pod stopą często sygnalizuje ubytek płynu hamulcowego, zapowietrzenie układu albo zużycie elementów hydraulicznych.
Wibracje kierownicy przy hamowaniu mogą świadczyć o nierównomiernie zużytych tarczach.
Wydłużona droga hamowania to już bezpośrednie zagrożenie – oznacza nieskuteczność hamulców.
Ściąganie auta na jedną stronę podczas hamowania to znak, że jedna z osi może pracować nierównomiernie – przyczyną może być np. zapieczony zacisk.
Podczas przeglądu technicznego diagnosta ocenia m.in. grubość klocków hamulcowych, stan tarcz, szczelność układu oraz skuteczność działania hamulców na każdej osi.
Warto jednak pamiętać, że pomiędzy badaniami technicznymi sporo może się zmienić, dlatego nie lekceważcie żadnych objawów pogorszenia skuteczności hamowania – od nich zależy Wasze bezpieczeństwo.
Wesprzyj nas!