Awaria opony potrafi zaskoczyć w najmniej odpowiednim momencie – często w trasie, z dala od serwisu czy stacji benzynowej. Dlatego warto wiedzieć, jak bezpiecznie i prawidłowo zmienić koło na poboczu drogi, by nie narażać siebie ani innych uczestników ruchu. Dowiedzcie się, na co zwrócić szczególną uwagę i jak krok po kroku poradzić sobie z wymianą koła.
Kiedy i dlaczego może zajść potrzeba zmiany koła na poboczu?
Potrzeba zmiany koła na poboczu drogi może pojawić się nagle i bez ostrzeżenia – najczęściej w wyniku uszkodzenia opony, np. przez najechanie na ostry przedmiot, uderzenie w krawężnik lub pęknięcie opony spowodowane zbyt niskim ciśnieniem. Taka sytuacja może zdarzyć się zarówno w mieście, jak i poza terenem zabudowanym i co najgorsze – nie zawsze będziecie mieć możliwość natychmiastowego dojazdu do najbliższego warsztatu czy wulkanizacji.
Zmiana koła na poboczu staje się koniecznością, gdy dalsza jazda z uszkodzoną oponą zagraża bezpieczeństwu lub może prowadzić do poważniejszych usterek technicznych, np. zniszczenia felgi lub zawieszenia.
To sytuacja, w której szybka reakcja i znajomość zasad bezpiecznej wymiany koła mogą pomóc uniknąć dodatkowych zagrożeń na drodze.
Zanim wymienisz koło – poznaj te zasady
Zanim przystąpicie do wymiany koła na poboczu, ważne jest zadbanie o bezpieczeństwo swoje oraz innych uczestników ruchu. Zastosujcie się do tych zasad, jeszcze zanim chwycicie za lewarek:
Zatrzymajcie pojazd w bezpiecznym miejscu – najlepiej na możliwie równym i utwardzonym poboczu, z dala od zakrętów, wzniesień i zjazdów. Unikajcie miejsc, gdzie samochód może się stoczyć lub zagrażać innym.
Włączcie światła awaryjne – to pierwszy sygnał ostrzegawczy dla innych kierowców, że Wasz pojazd stanowi przeszkodę lub wymaga szczególnej ostrożności.
Załóżcie kamizelkę odblaskową – zanim opuścicie pojazd, szczególnie na drodze ekspresowej lub autostradzie, zadbajcie o swoją widoczność. Kamizelka powinna być przechowywana w łatwo dostępnym miejscu – najlepiej w schowku lub przy fotelu.
Ustawcie trójkąt ostrzegawczy – obowiązkowo! W terenie zabudowanym w odległości 1 m za pojazdem, poza nim – 30–50 m. Na autostradzie – co najmniej 100 m od pojazdu.
Zaciągnijcie hamulec ręczny i wrzućcie bieg – to zabezpieczy auto przed niekontrolowanym przemieszczeniem się. Jeśli macie kliny pod koła – użyjcie ich.
Dopiero po wykonaniu tych kroków można bezpiecznie przejść do wymiany koła. Pamiętajcie – bezpieczeństwo zawsze na pierwszym miejscu.
Jak prawidłowo zabezpieczyć miejsce postoju?
Prawidłowe zabezpieczenie miejsca postoju to podstawa bezpiecznej wymiany koła na poboczu. Waszym celem jest nie tylko ochronić siebie, ale też poinformować innych kierowców, że na trasie znajduje się przeszkoda.
Zacznijcie od włączenia świateł awaryjnych, które sygnalizują problem. Następnie ustawcie trójkąt ostrzegawczy – jego pozycja zależy od rodzaju drogi: w terenie zabudowanym wystarczy 1 metr za pojazdem, poza terenem zabudowanym od 30 do 50 metrów, a na autostradzie lub drodze ekspresowej – minimum 100 metrów za autem.
Kolejny krok to zabezpieczenie pojazdu przed przemieszczeniem – zaciągnijcie hamulec ręczny i wrzućcie bieg (lub ustawcie dźwignię w pozycji P, jeśli macie automat). Warto też użyć klinów pod koła, jeśli je posiadacie – zwłaszcza, gdy stoicie na lekkim spadku. Jeśli wymiana odbywa się nocą lub przy złej pogodzie, dobrze mieć w bagażniku latarkę lub lampkę ostrzegawczą LED, którą możecie umieścić na dachu lub obok auta. Wszystko po to, byście byli widoczni i bezpieczni.
Jakie narzędzia i wyposażenie warto mieć w aucie?
Aby bezpiecznie i sprawnie poradzić sobie z wymianą koła na poboczu, warto wozić w aucie kilka podstawowych, ale niezbędnych narzędzi i elementów wyposażenia. Ich obecność może zdecydowanie skrócić czas postoju i zminimalizować stres w awaryjnej sytuacji.
Lista przydatnych rzeczy:
Koło zapasowe lub zestaw naprawczy do opon – najlepiej w dobrym stanie, regularnie sprawdzane (ciśnienie i stan bieżnika).
Podnośnik samochodowy – fabryczny lub lepszy, np. hydrauliczny, dostosowany do masy auta.
Klucz do kół – najlepiej teleskopowy, który pozwala łatwiej odkręcić zapieczone śruby.
Rękawice robocze – chronią dłonie przed zabrudzeniem i urazami.
Latarka – najlepiej czołowa, aby mieć wolne ręce podczas pracy w ciemności.
Kamizelka odblaskowa – nie tylko zwiększa Waszą widoczność, ale w wielu krajach jest obowiązkowa.
Trójkąt ostrzegawczy – wymagany przepisami, niezbędny do oznakowania miejsca postoju.
Kliny pod koła – szczególnie przydatne przy postoju na pochyłości, aby zabezpieczyć auto przed stoczeniem.
Torba lub organizer na narzędzia – aby wszystko było pod ręką, uporządkowane i łatwe do znalezienia.
Dobrze też rozważyć małą matę do klęczenia lub kawałek folii, by nie pobrudzić się przy wymianie koła. Im lepiej jesteście przygotowani, tym mniejsze ryzyko nerwów i problemów na trasie.
Krok po kroku – jak samodzielnie wymienić koło?
Wymiana koła na poboczu może wydawać się trudna, ale z odpowiednim przygotowaniem i przestrzeganiem poniższych kroków z pewnością sobie poradzicie!
Zatrzymajcie samochód w bezpiecznym miejscu - zjeżdżacie na pobocze lub zatoczkę możliwie daleko od pasa ruchu. Unikajcie wzniesień i miejsc o ograniczonej widoczności. Włączcie światła awaryjne i załóżcie kamizelkę odblaskową.
Zabezpieczcie miejsce postoju - ustawcie trójkąt ostrzegawczy w odpowiedniej odległości (min. 30–50 m za autem poza obszarem zabudowanym, 1 m w mieście), zaciągnijcie hamulec ręczny i wrzućcie bieg. Pod tylne koła (lub przednie – zależnie od napędu) możecie podłożyć kliny lub kamienie.
Wyjmijcie niezbędne narzędzia - z bagażnika wyciągnijcie: koło zapasowe (lub dojazdowe), podnośnik, klucz do kół, rękawice, a jeśli to ciemno – latarkę.
Poluzujcie śruby - zanim uniesiecie auto, poluzujcie śruby w kole, które będzie wymieniane – ale nie odkręcajcie ich jeszcze całkowicie. Zróbcie to przy pomocy klucza, najlepiej teleskopowego.
Podnieście pojazd podnośnikiem - umieśćcie podnośnik w odpowiednim punkcie podwozia – najczęściej wskazanym na progu auta lub w instrukcji obsługi. Unieście auto tak, aby koło całkowicie oderwało się od ziemi.
Odkręćcie i zdejmijcie koło - odkręćcie śruby do końca i ostrożnie zdejmijcie uszkodzone koło. Najlepiej odłożyć je płasko pod autem – na wypadek, gdyby pojazd osunął się z podnośnika.
Załóżcie koło zapasowe - nałóżcie nowe koło na piastę, dokręćcie śruby ręcznie na krzyż, aby równo przylegało.
Opuśćcie samochód i dokręćcie śruby - ostrożnie opuśćcie pojazd z powrotem na ziemię. Dokręćcie śruby na krzyż z odpowiednią siłą – najlepiej przy użyciu klucza dynamometrycznego, jeśli go macie.
Schowajcie narzędzia i uszkodzone koło - posprzątajcie po sobie – narzędzia, trójkąt, stare koło – wszystko wraca do bagażnika.
Po wymianie – jedźcie ostrożnie - jeśli używacie koła dojazdowego, pamiętajcie, że nie nadaje się do dłuższej jazdy ani wyższych prędkości. Jak najszybciej udajcie się do wulkanizacji i wymieńcie koło na pełnowymiarowe.
Przestrzegając tych zasad, wymienicie koło bezpiecznie i sprawnie – nawet w trudniejszych warunkach drogowych.
Czego nie robić podczas wymiany koła na drodze?
Podczas wymiany koła na poboczu łatwo o błędy, które mogą zagrozić Waszemu bezpieczeństwu lub uszkodzić pojazd. Oto najważniejsze rzeczy, których absolutnie nie należy robić:
Nie wymieniajcie koła bez odpowiedniego zabezpieczenia miejsca postoju - brak trójkąta ostrzegawczego, kamizelki odblaskowej czy świateł awaryjnych znacząco zwiększa ryzyko potrącenia przez inny pojazd, zwłaszcza po zmroku lub na drogach o dużym natężeniu ruchu.
Nie podnoście auta na nierównym, miękkim lub pochyłym terenie - podnośnik może się osunąć, a auto – spaść, powodując uszkodzenia lub poważne obrażenia. Zawsze ustawiajcie podnośnik na stabilnym, twardym gruncie.
Nie zapominajcie o zaciągnięciu hamulca ręcznego i wrzuceniu biegu - to podstawowy sposób na unieruchomienie pojazdu. Bez tego auto może się stoczyć w trakcie wymiany koła.
Nie odkręcajcie śrub dopiero po podniesieniu auta - zawsze poluzujcie śruby jeszcze przed użyciem podnośnika, kiedy koło opiera się o ziemię – inaczej koło będzie się kręcić i trudniej będzie Wam je odkręcić.
Nie zostawiajcie narzędzi i koła na jezdni - może to być niebezpieczne zarówno dla Was, jak i dla innych uczestników ruchu. Wszystko trzymajcie blisko auta, najlepiej po stronie pobocza.
Nie dokręcajcie śrub zbyt lekko lub na siłę - zbyt luźne mogą się odkręcić podczas jazdy, zbyt mocno – uszkodzić gwinty. Jeśli nie macie klucza dynamometrycznego, dokręcajcie je „z wyczuciem”, krzyżowo.
Unikanie tych błędów sprawi, że wymiana koła przebiegnie bezpiecznie, sprawnie i bez dodatkowych nerwów.
Kiedy lepiej nie wymieniać koła samodzielnie i wezwać pomoc?
Są sytuacje, w których samodzielna wymiana koła może być zbyt niebezpieczna lub zwyczajnie niemożliwa – wtedy lepiej od razu wezwać pomoc drogową. Przede wszystkim nie podejmujcie się wymiany, jeśli:
Stoicie na autostradzie lub drodze ekspresowej - wymiana koła w takich warunkach naraża Was na potrącenie przez rozpędzone pojazdy. Lepiej zadzwonić po pomoc drogową lub skorzystać z numeru alarmowego SOS, który znajdziecie na słupkach kilometrowych.
Panują bardzo złe warunki pogodowe - intensywny deszcz, śnieżyca, silny wiatr lub mgła mogą ograniczać widoczność i utrudniać bezpieczne wykonanie wszystkich czynności. W takich warunkach warto zadbać przede wszystkim o własne bezpieczeństwo.
Nie macie odpowiedniego sprzętu lub zapasowego koła - brak trójkąta ostrzegawczego, lewarka, klucza czy po prostu opony do wymiany całkowicie uniemożliwia przeprowadzenie akcji na własną rękę. Podobnie – jeśli zestaw naprawczy jest niesprawny lub jego zawartość jest przeterminowana, lepiej nie ryzykować.
Uszkodzenia są poważniejsze niż tylko przebita opona - jeśli widzicie wyciek płynu, powyginaną felgę lub inne uszkodzenia elementów zawieszenia czy układu hamulcowego – nie jedźcie dalej. Zgłoszenie problemu profesjonalnej pomocy drogowej to jedyna rozsądna decyzja.
W skrócie – jeśli nie czujecie się pewnie, warunki są niesprzyjające albo po prostu sytuacja jest zbyt skomplikowana, nie ryzykujcie. Wasze bezpieczeństwo jest najważniejsze.
Jak dbać o koło zapasowe i zestaw narzędzi?
Aby uniknąć niemiłej niespodzianki na drodze, warto regularnie sprawdzać stan koła zapasowego i kompletność zestawu narzędzi – bo nawet najlepsze umiejętności nic nie pomogą, jeśli w najważniejszym momencie zabraknie Wam działającego sprzętu.
Koło zapasowe powinno być przechowywane w odpowiednich warunkach – najlepiej w bagażniku lub specjalnej wnęce, zabezpieczone przed wilgocią i zanieczyszczeniami. Co kilka miesięcy warto sprawdzić ciśnienie w oponie (powinno być zgodne z zaleceniami producenta – często nieco wyższe niż w kołach jezdnych), jej stan techniczny oraz ewentualne oznaki starzenia, takie jak pęknięcia czy odkształcenia.
Jeśli używacie tzw. „dojazdówki”, pamiętajcie, że ma ona ograniczoną prędkość użytkowania (najczęściej do 80 km/h) i ograniczony przebieg.
Z kolei zestaw narzędzi, czyli lewarek, klucz do kół, przedłużka i trójkąt ostrzegawczy – powinny być zawsze w komplecie, czyste, nieuszkodzone i łatwo dostępne. Warto też dodać do zestawu rękawice robocze, latarkę (najlepiej czołówkę) i niewielką podkładkę pod lewarek – przyda się, gdy będziecie musieli działać na miękkim lub nierównym gruncie.
Regularna kontrola raz na kilka miesięcy, np. przy okazji przeglądu lub wymiany opon, to prosty nawyk, który może zaoszczędzić Wam stresu i nerwów na poboczu.
Wesprzyj nas!