Strefy niskiej emisji (LEZ) stają się coraz bardziej powszechne w europejskich miastach, a ich celem jest poprawa jakości powietrza i zmniejszenie emisji szkodliwych spalin. Każda z tych stref wiąże się z określonymi zasadami i ograniczeniami, które warto poznać przed wjazdem. Dowiedzcie się, gdzie znajdują się strefy LEZ w Europie, jakie pojazdy mogą do nich wjeżdżać oraz jak uniknąć mandatu za złamanie przepisów.
Co to są strefy niskiej emisji i dlaczego są wprowadzane?
Strefy niskiej emisji, znane również pod skrótem LEZ (ang. Low Emission Zone), to obszary w miastach lub regionach, w których obowiązują restrykcyjne zasady dotyczące wjazdu pojazdów w celu ograniczenia emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Głównym celem ich wprowadzenia jest poprawa jakości powietrza, ochrona zdrowia mieszkańców i zmniejszenie negatywnego wpływu transportu na środowisko naturalne.
W strefach LEZ ogranicza się wjazd pojazdów, które nie spełniają określonych norm emisji spalin, takich jak normy Euro. W praktyce oznacza to, że starsze samochody z wysokim poziomem emisji, szczególnie te wyposażone w silniki Diesla, mogą być objęte zakazem wjazdu lub ich właściciele muszą zapłacić dodatkowe opłaty.
Wprowadzenie stref niskiej emisji jest reakcją na rosnące problemy związane z zanieczyszczeniem powietrza w dużych miastach Europy. Substancje takie jak tlenki azotu czy drobne cząstki stałe (PM) są szkodliwe zarówno dla zdrowia ludzi, jak i dla środowiska. Dzięki LEZ poprawi się jakość życia mieszkańców miast, zmniejszona zostanie emisja gazów cieplarnianych, a także wypromowane będą bardziej ekologiczne formy transportu, takie jak samochody elektryczne, hybrydowe czy komunikacja publiczna.
Mapa stref niskiej emisji w Europie – gdzie ich szukać?
Strefy niskiej emisji funkcjonują w wielu europejskich krajach, w tym:
Niemcy - wiele miast, takich jak Berlin, Monachium czy Stuttgart, posiada strefy Umweltzone, gdzie wjazd jest dozwolony tylko dla pojazdów z odpowiednimi plakietkami ekologicznymi.
Włochy - miasta takie jak Mediolan, Rzym czy Florencja wprowadziły strefy ZTL (Zona a Traffico Limitato), ograniczające ruch pojazdów w centrach miast.
Francja - Paryż, Lyon i Grenoble mają strefy Crit'Air, gdzie wymagane są specjalne naklejki wskazujące poziom emisji pojazdu.
Wielka Brytania - Londyn posiada strefę ULEZ (Ultra Low Emission Zone), która obejmuje centralne obszary miasta.
Holandia - Amsterdam, Rotterdam i Utrecht wprowadziły strefy milieuzone, ograniczające wjazd dla starszych pojazdów.
Czy w Polsce są lub będą wprowadzane strefy LEZ?
W Polsce strefy niskiej emisji, znane jako Strefy Czystego Transportu (SCT), jeszcze nie funkcjonują w tak zaawansowanym stopniu, jak w innych krajach europejskich.
Warszawa, jako pierwsze miasto w naszym kraju, wprowadziła SCT w Śródmieściu oraz we fragmentach otaczających je dzielnic 1 lipca 2024 roku.
W Krakowie, ze względu na kilka problemów organizacyjnych, nie wprowadzono SCT, choć miało się to wydarzyć jeszcze wcześniej niż w Warszawie.
Aktualnie, niektóre polskie miasta zadeklarowały swoją chęć wprowadzenia Stref Czystego Transportu w kolejnych latach, ale plany są na ten moment na etapie konsultacji społecznych.
Jakie pojazdy mogą wjeżdżać do stref niskiej emisji?
Strefy niskiej emisji (LEZ) zostały stworzone, aby ograniczyć wjazd pojazdów emitujących duże ilości spalin, co pomaga w poprawie jakości powietrza. Dlatego prawo wjazdu do takich stref przysługuje głównie:
Pojazdom spełniającym normy emisji Euro - w większości stref LEZ wymagane są pojazdy spełniające określone normy Euro (np. Euro 4, Euro 5, Euro 6), w zależności od lokalnych przepisów. Wyższe normy Euro oznaczają niższą emisję spalin, co zwiększa szansę na wjazd do strefy.
Pojazdom elektrycznym i hybrydowym - samochody elektryczne (EV) oraz hybrydowe typu plug-in (PHEV) są najczęściej w pełni dopuszczane do LEZ ze względu na ich niską lub zerową emisję podczas jazdy.
Samochodom z napędem alternatywnym - pojazdy zasilane gazem CNG (sprężonym gazem ziemnym) lub LPG (autogazem) mogą być dozwolone w niektórych strefach, jeśli ich emisja spełnia wymagania normy Euro.
Pojazdom z odpowiednimi plakietkami lub naklejkami ekologicznymi - w niektórych krajach, jak Niemcy czy Francja, konieczne jest posiadanie plakietki ekologicznej (np. Umweltplakette w Niemczech czy Crit’Air we Francji), która potwierdza zgodność pojazdu z wymogami strefy.
Pojazdom zabytkowym - w niektórych strefach LEZ dopuszczane są pojazdy zabytkowe, posiadające odpowiednie certyfikaty i tablice rejestracyjne, choć mogą obowiązywać pewne ograniczenia co do godzin lub dni wjazdu.
Pojazdom uprzywilejowanym i specjalnym - karetki, pojazdy służb miejskich, straży pożarnej, czy policji zazwyczaj mają bezwarunkowe prawo wjazdu do stref niskiej emisji.
Warto pamiętać, że przepisy dotyczące pojazdów dopuszczonych do LEZ różnią się w zależności od kraju i miasta, przykładowo:
W Londynie strefa ULEZ wymaga od pojazdów osobowych spełnienia normy Euro 6 dla silników Diesla i Euro 4 dla silników benzynowych.
W Berlinie do Umweltzone mogą wjeżdżać tylko pojazdy z zieloną plakietką ekologiczną.
Z kolei, w polskich strefach czystego transportu (SCT), które mają być wdrażane, dostęp do strefy będzie uzależniony od spełnienia norm Euro.
Naklejki ekologiczne i ich znaczenie – co warto wiedzieć przed podróżą?
Naklejki ekologiczne to specjalne oznaczenia wymagane w wielu europejskich strefach niskiej emisji (LEZ), które potwierdzają zgodność pojazdu z określonymi normami emisji spalin. Są nie tylko dokumentem uprawniającym do wjazdu do tych obszarów, ale także elementem ułatwiającym egzekwowanie przepisów przez służby porządkowe. Jeśli planujecie podróż za granicę, zwłaszcza do krajów takich jak Niemcy, Francja czy Austria, warto wiedzieć, jakie naklejki są wymagane i jakie mają znaczenie.
Naklejki ekologiczne obowiązujące w Europie:
Niemcy: Umweltplakette – zielona plakietka ekologiczna wymagana w niemieckich strefach Umweltzone. Wskazuje, że pojazd spełnia odpowiednią normę emisji Euro, zwykle Euro 4 lub wyższą.
Francja: Crit’Air – kolorowa naklejka (od fioletowej do zielonej), która klasyfikuje pojazdy według ich emisji spalin. W niektórych miastach (np. Paryż, Lyon) brak plakietki Crit’Air uniemożliwia wjazd.
Austria: Pickerl – plakietka wymagana w austriackich strefach LEZ, głównie dla pojazdów ciężarowych, ale w niektórych regionach także dla aut osobowych.
Włochy: ZTL (Zona a Traffico Limitato) – choć w Italii nie obowiązują naklejki ekologiczne, dostęp do stref ograniczonego ruchu wymaga rejestracji pojazdu w lokalnym systemie.
Nalepka umożliwia szybkie sprawdzenie, czy pojazd spełnia wymagania dotyczące emisji spalin. Pamiętajcie, że bez odpowiedniej naklejki wjazd do strefy LEZ może skutkować mandatem, który w niektórych krajach wynosi nawet kilkaset euro.
Każdy kraj ma własne procedury zakupu naklejek ekologicznych. Najczęściej można je zamówić online, na oficjalnych stronach rządowych lub certyfikowanych dostawców oraz w lokalnych urzędach lub na stacjach kontroli pojazdów. Do zakupu zazwyczaj potrzebne są dokumenty pojazdu oraz certyfikat zgodności z normą Euro.
Jak sprawdzić, czy Twój samochód spełnia wymagania stref niskiej emisji?
Przed wjazdem do strefy niskiej emisji (LEZ) warto upewnić się, czy Wasz samochód spełnia wymagania dotyczące norm emisji spalin obowiązujące w danym obszarze. Każda strefa ma swoje przepisy, które uzależnione są od klasy emisji Euro pojazdu, rodzaju paliwa i często rocznika auta.
Sprawdźcie klasę emisji Euro swojego pojazdu - norma Euro to podstawowy wskaźnik określający zgodność pojazdu z wymaganiami dotyczącymi emisji spalin. Informację o normie Euro znajdziecie w dowodzie rejestracyjnym (często pod kodem V.9 w pojazdach zarejestrowanych w Polsce), w dokumentach homologacyjnych pojazdu, na tabliczce znamionowej auta (w niektórych przypadkach), u producenta lub dealera pojazdu, jeśli brakuje tych danych w dokumentach. Jeśli macie wątpliwości, normę Euro można określić na podstawie daty pierwszej rejestracji pojazdu.
Zweryfikujcie wymagania strefy LEZ - każde miasto lub kraj określa swoje kryteria dla stref niskiej emisji. Warto sprawdzić minimalną normę Euro wymaganą w danej strefie (np. Euro 4 dla diesli w Niemczech czy Euro 6 w niektórych miastach Francji), czy strefa dotyczy wszystkich pojazdów, czy tylko określonych typów (np. ciężarowych, dostawczych, osobowych), godziny działania strefy i ewentualne wyjątki (np. dla pojazdów elektrycznych lub hybrydowych). Te informacje o przepisach znajdziecie na oficjalnych stronach internetowych miast lub rządowych portalach transportowych.
Skorzystać z narzędzi online - wiele krajów udostępnia wyszukiwarki online, które pozwalają sprawdzić, czy Wasz samochód spełnia wymagania danej strefy. Wystarczy wprowadzić numer rejestracyjny pojazdu lub jego dane techniczne.
Wymagane naklejki lub certyfikaty - jeśli Wasz pojazd spełnia normy emisji, upewnijcie się, czy w danym kraju wymagane są specjalne naklejki lub certyfikaty.
Skonsultujcie się z warsztatem lub specjalistą - jeżeli macie wątpliwości co do normy Euro swojego pojazdu lub przepisów obowiązujących w danej strefie, warto skontaktować się z zaufanym mechanikiem lub specjalistą, który pomoże zweryfikować wymagania.
Pamiętajcie, że wjazd do strefy LEZ bez odpowiedniej zgodności pojazdu może skutkować wysokimi mandatami. Dlatego lepiej z wyprzedzeniem sprawdzić te informacje i przygotować się do podróży, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek na trasie.
Strefy niskiej emisji a mandaty – jakich konsekwencji można się spodziewać?
Wjazd do stref niskiej emisji bez spełnienia obowiązujących w nich norm emisji spalin może skutkować różnymi konsekwencjami, w zależności od kraju i lokalnych przepisów. Najczęściej spotykane sankcje to:
Mandaty - w wielu europejskich miastach za naruszenie zasad LEZ przewidziane są kary pieniężne. Na przykład w Niemczech wjazd do strefy Umweltzone bez odpowiedniej plakietki ekologicznej może skutkować mandatem w wysokości około 80 euro. We Włoszech, w zależności od miasta, kary mogą wynosić od 75 do 450 euro. W Polsce, za nieprzestrzeganie zakazu wjazdu do strefy czystego transportu można otrzymać mandat w wysokości 500 zł (art. 96 c Kodeks Wykroczeń).
Punkty karne - w niektórych krajach naruszenie przepisów LEZ może wiązać się z naliczeniem punktów karnych.
Zakaz dalszej jazdy - w skrajnych przypadkach, zwłaszcza przy powtarzających się naruszeniach, pojazd może zostać zatrzymany, a kierowca zobowiązany do opuszczenia strefy lub nawet odholowania pojazdu na koszt właściciela.
Dodatkowe opłaty - w niektórych miastach, zamiast bezwzględnego zakazu wjazdu, przewidziane są opłaty za wjazd pojazdów niespełniających norm emisji. Brak uiszczenia takiej opłaty może skutkować nałożeniem kary finansowej.
Wesprzyj nas!