Bezpieczeństwo na drodze to podstawa odpowiedzialnego uczestnictwa w ruchu. Szczególna ostrożność to jedna z najważniejszych zasad, którą kierowcy powinni stosować w określonych sytuacjach. Czym różni się szczególna ostrożność od zwykłej, kiedy należy ją zachować i jakie są konsekwencje jej zaniedbania? Sprawdźcie!
Szczególna ostrożność – co to oznacza?
Zgodnie z definicją, którą podaje Ustawa Prawo o ruchu drogowym „szczególna ostrożność to ostrożność, która polega na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu zachowania uczestnika ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze, w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie.”
Obowiązek zachowania szczególnej ostrożności – co to oznacza dla kierowców?
W polskim prawie drogowym obowiązek zachowania szczególnej ostrożności jest jednym z podstawowych wymogów nakładanych na uczestników ruchu i innych osób znajdujących się na drodze. Został on określony w art. 3 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, który stanowi, że każdy uczestnik ruchu jest zobowiązany do zachowania ostrożności lub szczególnej ostrożności, unikania wszelkich działań mogących zagrozić bezpieczeństwu ruchu, porządkowi na drodze lub które mogą narazić kogokolwiek na szkodę.
Szczególna ostrożność a ostrożność – jaka jest różnica?
Szczególna ostrożność, w przeciwieństwie do „zwykłej” ostrożności wymaga od kierowcy zwiększonej uwagi oraz gotowości do podjęcia szybkich działań zapobiegających zagrożeniom. Kierowca ma obowiązek obserwować otoczenie i odpowiednio reagować na zmieniające się warunki drogowe.
Kiedy obowiązuje szczególna ostrożność?
Prawo o ruchu drogowym wymienia szereg sytuacji, w których kierowca musi zachować szczególną ostrożność, to między innymi:
Włączanie się do ruchu (art. 17 ust. 1)
Każde włączenie się do ruchu wymaga zachowania szczególnej ostrożności i upewnienia się, że nie spowoduje to zagrożenia dla innych. Należy także pamiętać o ustąpieniu pierwszeństwa innym pojazdom lub uczestnikom ruchu.
Manewry na drodze (art. 22 ust. 1)
Wykonywanie manewrów, takich jak zmiana pasa, skręt, cofanie czy wyprzedzanie, wymaga szczególnej ostrożności, aby uniknąć kolizji z innymi pojazdami.
Wymijanie, omijanie i cofanie (art. 23 ust. 1 pkt 3)
Podczas cofania należy ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu oraz zachować szczególną ostrożność, zwłaszcza upewnić się czy wykonywany manewr nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub utrudnień oraz czy za pojazdem nie znajduje się żadna przeszkoda. Jeśli nie jesteście pewni lub macie trudności z ustaleniem tego, powinniście zapewnić sobie pomoc innej osoby.
Wyprzedzanie (art. 24 ust. 2)
Przy wyprzedzaniu kierowca musi zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od pojazdu lub uczestnika ruchu, które wyprzedza.
Zbliżanie się do skrzyżowania (art. 25 ust. 1)
Szczególna ostrożność jest wymagana podczas przejeżdżania przez skrzyżowania, zwłaszcza w przypadku ustępowania pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeśli skręca w lewo, to także temu, który jedzie z kierunku przeciwnego na wprost lub skręca w prawo.
Przejścia dla pieszych i przejazdy dla rowerzystów (art. 26 ust. 1)
Kierowca musi zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość i ustąpić pierwszeństwa pieszym znajdującym się na przejściu lub wchodzącym na nie, a także rowerzystom na przejeździe.
Przejazdy kolejowe (art. 28 ust. 1)
Kierowca zbliżający się do przejazdu kolejowego musi zachować szczególną ostrożność, niezależnie od tego, czy jest oznakowany sygnalizacją świetlną, czy nie.
Jazda w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza (art. 30 ust. 1)
W czasie jazdy w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza, spowodowanych mgłą, opadami atmosferycznymi lub innymi przyczynami, kierowca jest obowiązany do zachowania szczególnej ostrożności oraz włączenia świateł mijania lub przeciwmgłowych przednich lub obu jednocześnie, a poza obszarem zabudowanym podczas mgły dawać krótkotrwałe sygnały dźwiękowe w czasie wyprzedzania albo omijania.
Szczególna ostrożność a rowerzyści – kiedy ustąpić pierwszeństwa?
Zbliżając się do przejazdu dla rowerów kierowcy są obowiązani do zachowania szczególnej ostrożności i ustąpienia pierwszeństwa rowerzystom oraz osobom kierującym hulajnogą elektryczną czy urządzeniami transportu osobistego lub wspomagającego ruch, które znajdują się na przejeździe.
Jeśli kierowca skręca w drogę poprzeczną, to także ma obowiązek zachowania szczególnej ostrożności i ustąpienia pierwszeństwa rowerzystom lub kierującym hulajnogą elektryczną, urządzeniem transportu osobistego lub wspomagającego ruch, jadącym na wprost po jezdni, pasie ruchu dla rowerów, drodze dla pieszych i rowerów lub innej części drogi, którą zamierza opuścić
Środki ostrożności w pobliżu przystanków komunikacji publicznej
Zgodnie z artykułem 26 Ustawy Prawo o ruchu drogowym ust. 6 kierujący pojazdem ma obowiązek zachować szczególną ostrożność, gdy przejeżdża obok oznaczonego przystanku tramwajowego, który nie znajduje się przy drodze dla pieszych lub dla pieszych i rowerów. Jeśli przystanek nie jest wyposażony w wysepkę dla pasażerów, a wjeżdża na niego tramwaj lub stoi na nim, to kierowca jest obowiązany do zatrzymania pojazdu w takim miejscu i na taki czas, aby zapewnić pieszym swobodne dojście do tramwaju lub na drogę dla pieszych lub pieszych i rowerów. Przepis ma również zastosowanie przy ruchu innych pojazdów komunikacji publicznej.
Szczególna ostrożność a inne pojazdy
Według Ustawy Prawo o ruchu drogowym – art. 55 ust. 3, szczególną ostrożność należy zachować także podczas przejeżdżania obok pojazdu do nauki jazdy lub przeprowadzania egzaminu państwowego.
Ten sam obowiązek dotyczy pojazdu, który przewozi zorganizowaną grupę dzieci lub młodzieży w wieku do 18 lat. Kierowca, który omija taki pojazd jest obowiązany w czasie wsiadania lub wysiadania dzieci lub młodzieży do zachowania szczególnej ostrożności, a w razie potrzeby również do zatrzymania się.
Przepis ma również zastosowanie względem przejeżdżania obok autobusów szkolnych oraz omijania pojazdów do przewozu osób niepełnosprawnych.
Sytuacje, w których wystarczy zwykła ostrożność
W wielu codziennych sytuacjach na drodze kierowcy muszą zachowywać ostrożność, jednak nie jest wymagana jej szczególna forma. Przykładem może być jazda po prostej drodze w normalnych warunkach pogodowych lub stosowanie się do sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniach, gdzie nie występują dodatkowe utrudnienia.
Konsekwencje nieprzestrzegania obowiązku szczególnej ostrożności
Zaniechanie zachowania szczególnej ostrożności w sytuacjach wymagających jej stosowania może prowadzić do kolizji, wypadków oraz odpowiedzialności prawnej.
Zgodnie z Kodeksem wykroczeń (art. 86 § 1) „kto na drodze publicznej w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny.”
A jeśli następstwem wykroczenia będzie spowodowanie naruszenia czynności narządu ciała albo rozstrój zdrowia innej osoby, to grzywna wyniesie nie mniej niż 1500 zł.
Jeśli popełniający wykroczenie będzie w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, to podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny w wysokości nie niższej niż 2500 zł. Można również orzec zakaz prowadzenia pojazdów wobec osoby popełniającej wykroczenie wymienione w art. 86 § 1.
Wesprzyj nas!