Strefy czystego transportu w Polsce - co to i gdzie powstaną?

O Strefach Czystego Transportu w naszym kraju mówi się coraz częściej. Można je spotkać w Europie, ale w Polsce wciąż nie ma takiego obszaru. Czy jest szansa, że powstanie jeszcze w tym roku? Przyjrzeliśmy się planom i zebraliśmy dla Was najważniejsze informacje.

Czym jest strefa czystego transportu?

Strefa Czystego Transportu, w skrócie SCT, to wyznaczony obszar, w którym mogą poruszać się wyłącznie te pojazdy, które spełniają określone normy emisji spalin, tzw. EURO, ściśle powiązane z datą produkcji pojazdu.

W całej Europie jest ponad 320 Stref Czystego Transportu, w Polsce jeszcze żadna nie powstała, ale sytuacja może się już wkrótce zmienić.

Przepisy dot. stref czystego transportu

W Ustawie z 11 stycznia 2018 roku o elektromobilności i paliwach alternatywnych znajduje się artykuł poświęcony tematyce Stref czystego transportu.

Najważniejsze aspekty, które można w nim wyczytać, to:

• Na terenie gminy można ustanowić SCT obejmującą drogi, których zarządcą jest gmina, do której zakazuje się wjazdu pojazdów samochodowych innych niż elektryczne, napędzane wodorem, gazem ziemnym oraz wyłączone na podstawie uchwały rady gminy.
• Celem SCT jest ograniczenie negatywnego oddziaływania emisji zanieczyszczeń z transportu na zdrowie ludzkie oraz środowisko.
• Z zakazu są wyłączone pojazdy służb, zarządców dróg, urzędów, sił zbrojnych oraz autobusy zeroemisyjne i szkolne. Rada gminy może również ustanowić dodatkowe wyłączenia przedmiotowe i podmiotowe.
• SCT musi być ustanowiona na czas nieokreślony lub określony na nie krótszy niż 5 lat.
• Pojazdy uprawnione do wjazdu do SCT muszą być odpowiednio oznakowane nalepką. Wyjątkiem są auta elektryczne lub napędzane wodorem, które mają inne tablice rejestracyjne.
• Nalepki  będą płatne, a dochód za nie trafia do gminy.
• Granice obszaru Strefy czystego Transportu muszą być oznaczone znakami drogowymi przez gminę.

Jakie samochody mogą wjechać do strefy czystego transportu?

Zgodnie z przepisami do stref czystego transportu bez żadnych problemów, będą mogły wjechać te pojazdy:

• Elektryczne.
• Wodorowe.
• Hybrydowe.
• Napędzane gazem ziemnym.
• Samochody służb, zarządców dróg, urzędników oraz sił zbrojnych (szczegółowe informacje podano w ustawie).
• Autobusy zeroemisyjne.
• Autobusy szkolne.
• Wyłączone z zakazu, na podstawie uchwały rady gminy.

Te ostatnie będą ustalone w dodatkowych rozporządzeniach. Rodzaj napędu w tych pojazdach nie będzie miał znaczenia, głównym kryterium będzie spełnienie określonej normy emisji spalin silnika, a o tym decyduje rok produkcji.

Strefa czystego transportu Kraków

Krakowska strefa czystego transportu miała powstać w tym roku. Temat wzbudził ogromne kontrowersje w środowisku zmotoryzowanych, którzy mieli obawy przed jej utworzeniem.

Według najnowszych informacji, Strefa Czystego Transportu w Krakowie nie powstanie, a przynajmniej nie w tym roku. 11 stycznia 2024 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie unieważnił projekt krakowskich radnych, który zakładał, że w lipcu tego roku w centrum Krakowa zacznie obowiązywać SCT.

Decyzję argumentowano niejasnych określeniem granic SCT oraz zbyt dużą ingerencją w prawa i wolność obywateli, które są ustanowione w konstytucji.

Radni z Krakowa nie zamierzają poddać pomysłu, ale na ten moment nie składają apelacji. Planowane jest utworzenie nowego projektu, ale dopiero po wyborach samorządowych, w okresie wiosennym.

Strefa czystego transportu Warszawa

Wciąż jest bardzo duża szansa, że w tym roku w stolicy pojawi się pierwsza Strefa Czystego Transportu. Jej obszar miałby obejmować całe Śródmieście oraz fragmenty centralnych dzielnic warszawskich.

Zakaz wjazdu dla starszych pojazdów, które nie spełniają norm Euro, ma być wprowadzany stopniowo. Pierwszy etap wyeliminowałby około 2% zarejestrowanych i aktywnie poruszających się po centrum stolicy pojazdów.

Zgodnie z harmonogramem, wdrożenie pierwszego etapu SCT zaplanowano na lipiec 2024 roku. Spowoduje to wycofanie możliwości wjazdu do strefy pojazdów benzynowych z silnikami klasy Euro 2, wyprodukowanymi do 1997 roku.

Kolejne etapy mają być wdrażane co 2 lata, do 2032 roku.

Strefy czystego transportu – w jakich miastach jeszcze?

Planowane jest również wdrożenie stref czystego transportu w Poznaniu, Łodzi, Katowicach i Trójmieście.

Natomiast na ten moment projekt jest jeszcze w fazie analizy, a więc kierowcy z tych miast nie mają powodów do obaw.

Czy Yanosik będzie informował o Strefie Czystego Transportu?

Yanosik ostrzega i informuje Was o wielu zdarzeniach z trasy. Aktualnie w naszej aplikacji nie ma jeszcze opcji, która nawiązywałaby do SCT, ale nie wykluczamy tej możliwości.

Cały czas monitorujemy sytuację i rozważamy wdrożenie powiadomień oraz odpowiednich oznaczeń obszarów SCT na mapach w naszej aplikacji. Zależy nam na tym, aby każdy kierowca był na bieżąco, gdy nowe przepisy zostaną wdrożone w życie.

Konsekwencje nielegalnego wjechanie na obszar strefy czystego transportu

W kodeksie wykroczeń widnieje zapis, iż ten, kto nie przestrzega zakazu wjazdu do strefy czystego transportu, będzie karany grzywną w wysokości 500 zł.