Przejazd kolejowy - jak bezpiecznie przejeżdżać?

W naszym kraju nie brakuje przejazdów kolejowych. Niestety większość z nich nie ma systemów ani urządzeń, które wspomagają zachowanie bezpieczeństwa ruchu. Dlatego zawsze należy pamiętać o podstawowych zasadach przejeżdżania przez przejazdy kolejowe i stosować się do znaków.

Przejazdy kolejowe w Polsce

Przejazdy kolejowe w naszym kraju są podzielone na 6 różnych kategorii:

Kategoria A – przejazdy kolejowe, na których ruch drogowy jest kierowany przez uprawnionych pracowników lub przewoźnika kolejowego albo przy pomocy sygnałów ręcznych lub urządzeń przejazdowych, które są wyposażone w rogatki zamykające całą szerokość jezdni. W tej kategorii mogą znajdować się również przejazdy bez rogatek, ale muszą być odpowiednio oznakowane (znak A-30 i tabliczka T-10).

Kategoria B – przejazdy kolejowe, na których ruch drogowy jest kierowany przy pomocy samoczynnych systemów wyposażonych w sygnalizację świetlną i rogatki zamykające. Przed tym przejazdem umieszcza się znak A-9 oraz słupki wskaźnikowe.

Kategoria C – przejazdy kolejowe, o ruchu drogowym, który jest kierowany przy pomocy samoczynnych systemów przejazdowych wyposażonych wyłącznie w sygnalizację świetlną. Przed przejazdem umieszcza się znak A-10, słupki wskaźnikowe oraz Krzyż św. Andrzeja.

Kategoria D – przejazdy kolejowe, które nie są wyposażone w systemy i urządzenia zabezpieczające ruch. Przed przejazdami umieszcza się znak A-10, słupki wskaźnikowe, Krzyż św. Andrzeja i często znak B-20 STOP.

Kategoria E – to przejście przez tory, które jest przeznaczone dla pieszych uczestników ruchu. Może być wyposażone w półsamoczynne systemy przejazdowe albo kołowrotki, bariery i labirynty. Umieszcza się przed nim znak A-10, słupki wskaźnikowe, Krzyż św. Andrzeja.

Kategoria F – to przejazdy kolejowo-drogowe albo przejścia zlokalizowane na drogach wewnętrznych (przejazdy użytku niepublicznego), które wyposaża się w rogatki stałe zamknięte i otwierane wyłącznie w razie potrzeby użytkowników albo zgodnie z warunkami technicznymi, którym odpowiadają kategorie przejazdów A lub B. Przed przejazdem umieszcza się znak A-9 oraz słupki wskaźnikowe.

W Polsce aż 60% przejazdów kolejowych to te z kategorii D, a więc te, które nie są wyposażone w systemy oraz urządzenia zabezpieczające ruch.

Znaki drogowe informujące o przejeździe kolejowym

Poniżej lista najważniejszych znaków drogowych o przejeździe kolejowym:

Znak A-9 (przejazd kolejowy z zaporami) – jest stosowany przed przejazdem kolejowym z zaporami zamykającymi całą szerokość jezdni albo półzaporami zamykającymi wjazd na przejazd.

Znak A-10 (przejazd kolejowy bez zapór) – jest stosowany przed przejazdami kolejowymi bez zapór lub półzapór, wyposażonymi w samoczynną sygnalizację świetlną kategorii C albo niewyposażonymi w żadne z wymienionych urządzeń kategorii D. Zasady stosowania znaku A-10 są analogiczne do zasad oznakowania przejazdów kolejowych znakiem A-9.

Znak A-9/A-10 ze słupkami wskaźnikowymi (G-Id, G-Ie, G-If) – stosuje się po lewej stronie jezdni na drogach jednokierunkowych i jeśli na drodze o dopuszczalnej prędkości powyżej 60 km/h widoczność przejazdu z drogi jest mniejsza niż 100 m.

Znak T-7 – to tabliczka, która wskazuje układ torów i drogi na przejeździe. Jest umieszczana pod znakiem A-10 przed przejazdami kolejowo-drogowymi kategorii C oraz D o ostrym kącie (poniżej 60°) przecięcia się drogi i linii kolejowej lub w miejscach, gdzie tor kolejowy przebiega równolegle do osi drogi w jej bezpośredniej bliskości lub linia kolejowa przebiega w łuku.

Znak B-20 (STOP) – stosuje się go przed przejazdami, na których nie ma pełnych warunków widoczności. Jeśli znak znajduje się przed przejazdem, należy bezwzględnie się zatrzymać, niezależnie od tego, czy zbliża się pociąg czy też nie. Po upewnieniu się, że przejazd jest wolny, można kontynuować jazdę.

Krzyż św. Andrzeja przed przejazdem jednotorowym – stosuje się go bezpośrednio przed przejazdem kolejowo-drogowym kategorii C oraz D i przed przejściami użytku publicznego dla pieszych (kategoria E), bez urządzeń zabezpieczających.

Krzyż św. Andrzeja przed przejazdem wielotorowym - stosuje się go bezpośrednio przed przejazdem kolejowo-drogowym kategorii C oraz D i przed przejściami użytku publicznego dla pieszych (kategoria E), bez urządzeń zabezpieczających.

Znak B-32 (rogatka uszkodzona) – stosuje się go przed przejazdem, aby kierujący wiedział, że ma obowiązek zatrzymania się przed znakiem. Jazdę można kontynuować dopiero za przyzwoleniem pracownika obsługującego przejazd.

Znak G-2 (tabliczka sieć pod napięciem) – jest stosowana przed przejazdem kolejowo-drogowym na linii kolejowej zelektryfikowanej na tym samym wsporniku, co krzyż św. Andrzeja albo na osobnym słupku.

Sygnalizator przejazdy – jeśli miga naprzemiennie, wówczas kategorycznie zabroniony jest wjazd na przejazd. Jest stosowany na przejazdach kategorii B oraz C i czasem na przejazdach kategorii A.

Rogatka – znajduje się na przejazdach kategorii A oraz B. Jeśli jest zamknięta, zamyka się lub otwiera nie wolno wjechać na przejazd.

Przejazd przez przejazd kolejowy - dobre praktyki

Zanim przejedziecie przez przejazd kolejowy, przygotujcie odpowiedni bieg, mając na uwadze że torowiska nie są równe. Najczęściej pokonuje się je z prędkością 10-20 km/h.

Poprawną techniką jest zwolnienie oraz włączenie biegu odpowiedniego do prędkości, z którą zamierzacie pokonać torowisko. Jeśli przed przejazdem znajduje się znak STOP, wówczas należy bezwzględnie się zatrzymać i następnie przejechać przez torowisko na 1 biegu, a tuż za nim zmienić na drugi bieg.

Poza tym, należy pamiętać o poniższych zasadach:

Jeśli macie do czynienia z przejazdami wielotorowymi, wówczas nigdy nie wjeżdżajcie na tory bezpośrednio po przejechaniu pociągu. Należy zaczekać, aż pociąg oddali się na taką odległość, która umożliwi Wam sprawdzenie czy po innych torach nie poruszają się pociągi.

Każde urządzenie automatyczne może ulec uszkodzeniu, tak samo rogatki lub sygnalizacja świetlna czy dźwiękowa. Dotyczy to również dróżników, którzy mogą nie zamknąć rogatek w odpowiednim momencie, z powodu zasłabnięcia lub innej przyczyny. Dlatego zawsze należy zachować zasadę ograniczonego zaufania.

Zachowanie odpowiedniej odległości przed poprzedzającym pojazdem, który przejeżdża przez przejazd jest kluczowe. Należy zawsze upewnić się, że auto, które jest przed Wami jest już kilka metrów za rogatką wyjazdową.

Nie wolno przejeżdżać slalomem między opuszczonymi rogatkami!

Jeśli będziecie na przejeździe i zaczną migać światła, należy jak najszybciej zjechać z przejazdu! W sytuacji, w której auto zostanie zamknięte pomiędzy rogatkami, należy je wyłamać i przez nie przejechać!

Pamiętajcie, że pociągi mają zawsze pierwszeństwo przejazdu! Nawet przed pojazdami ratunkowymi, uprzywilejowanymi, a zwłaszcza przed samochodami i pieszymi!

Kto monitoruje przejazdy kolejowe?

Dróżnik kolejowy – to pracownik kolei, który zajmuje się obsługą przejazdów kolejowo-drogowych oraz przejść dla pieszych. Taka osoba odpowiada za nadzór przejazdu, zamyka zapory, uruchamia sygnalizację na przejeździe oraz otwiera je, gdy pociąg przejedzie.

Kamery non stop - to dodatkowe kamery, które umożliwiają kolejarzom monitorowanie bezpieczeństwa na prawie 2 tys. przejazdów w każdym województwie. Kamery działają całodobowo i nagrania z nich są przekazywane jako materiały dowodowe dla policji.

Fotoradary – to nowość, którą planuje zrealizować CANARD. Będą to urządzenia, które monitorują wjazd na przejazd przy nadawanym na sygnalizatorze czerwonym świetle. Pierwsze fotoradary mają się pojawić we Wrocławiu, Warszawie, Radomsku i Chełmcach.

System SafeCross – to również nowość, która ma wykorzystywać moduł sztucznej inteligencji, co umożliwi analizę zdarzeń w różnych lokalizacjach i w systemie ciągłym. Dzięki temu możliwa będzie większa kontrola zachowania kierowców, bez konieczności angażowania pracowników. System SafeCross ma informować kierowców o tym, że zbliżają się do przejazdu kolejowego, a do tego rejestrować, czy przestrzega przepisy ruchu drogowego.

Specjalne naklejki na przejazdach

Na 14 tysiącach przejazdów w całym kraju znajdziecie specjalne naklejki PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. Znajdują się one na napędzie rogatkowym od strony torów oraz na tyle krzyża św. Andrzeja.

Na naklejkach widnieją informacje o numerze skrzyżowania oraz dane kontaktowe w razie wypadku lub zagrożenia wypadkiem i w razie awarii.

Dzięki temu zwiększona jest szansa na zatrzymanie rozpędzonego pociągu w bezpiecznej odległości. Jeśli znajdziecie się w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia, opuśćcie pojazd jak najszybciej wraz z pasażerami i zadzwońcie na numer 112, podając operatorowi numer skrzyżowania.

Pod numer ratunkowy należy zadzwonić, gdy dojdzie do wypadku, auto zostanie unieruchomione na przejeździe lub na torach znajduje się przeszkoda.

Pod numery awaryjne możecie zadzwonić, gdy na przejeździe jest ograniczona widoczność, rogatka została wyłamana lub oznakowanie przejazdu jest uszkodzone. 

Jakie są najczęstsze przyczyny wypadków na przejazdach kolejowych?

Niestety wciąż dochodzi do wypadków na przejazdów kolejowych, w głównej mierze z powodu:

• Niezachowania szczególnej ostrożności przy zbliżaniu się do przejazdu oraz w trakcie jego pokonywania.
• Braku reakcji na znak drogowy STOP.
• Wjazdu na przejazd z rogatkami w czasie ich zamykania.
• Omijania slalomem półrogatek.
• Braku reakcji na sygnalizację świetlną oraz dźwiękową, która zabrania wjazdy na przejazd.
• Wjazdu na przejazd, mimo zbliżającego się pociągu.
• Wjazdu na przejazd, mimo braku możliwości kontynuowania jazdy.

Sprawdź także nasz wpis Przejazd kolejowy - co mówią przepisy?